του Βασίλη Λιόση
Το Μουντιάλ είναι σίγουρα μια ευχάριστη νότα στη ζωή μας. Οι εναλλαγές του σκορ, οι εκπλήξεις με τους Δαυίδ να ρίχνουν τους Γολιάθ στο καναβάτσο, μια απρόβλεπτη ντρίπλα, θεαματικές λόμπες που κρεμάνε τους τερματοφύλακες, το πάθος της εξέδρας, οι διαφορετικές φιλοσοφίες που συγκρούονται στις τέσσερις γραμμές του ασβέστη, ασκούν γοητεία σε δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Ακριβώς όμως επειδή όλα αυτά συγκινούν τόσους ανθρώπους, το κέρδος δε θα μπορούσε να μείνει απ΄ έξω. Αυτό το κατανοούν πλήρως οι εργαζόμενοι και οι εξαθλιωμένοι της Βραζιλίας που αν και λατρεύουν το ποδόσφαιρο διαμαρτύρονται καθημερινά δεχόμενοι από τις δυνάμεις καταστολής ακόμη και αληθινά πυρά. Το κατανοούν το ίδιο καλά, αν όχι καλύτερα, και τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που βλέπουν το μουντιάλ κι εν γένει τον αθλητισμό ως μια πολύ καλή ευκαιρία να αποκομίσουν τεράστια κέρδη.
Εδώ και καιρό η τηλεόραση προβάλλει μια διαφήμιση που αφορά στο στοίχημα με το μότο υποστηρίζεις ό,τι παίζεις. Η διαφήμιση έχει κατά το κοινώς λεγόμενο πλάκα, αλλά ας μη σταθούμε σε αυτό, παρά στο σύνθημά της. Υποστηρίζεις ό,τι παίζεις σημαίνει με απλά λόγια πως εφόσον ποντάρεις στοιχηματικά σε κάποια ομάδα, ξεχνάς πατρίδα, τη συμπάθεια στους μικρούς ή σε αυτούς που παίζουν όμορφο ποδόσφαιρο και ταυτίζεσαι ψυχή τε και σώματι με την ομάδα στην οποία έχεις στοιχηματίσει. Επομένως, τα πράγματα είναι πολύ απλά: αγαπάς όποιον σου φέρνει κέρδος.
Έτσι, το κέρδος τοποθετείται πάνω από ιδέες και από συναισθήματα και γίνεται απόλυτα κυρίαρχο. Σε καθοδηγεί στις επιλογές σου και όχι μόνο στο ποδόσφαιρο. Θα μπορούσε μάλιστα το στοίχημα να επεκταθεί και να στοιχηματίζεις σε ένα πόλεμο ή σε μια σύγκρουση διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής ή στο αποτέλεσμα των εκλογών (πράγμα που έτσι κι αλλιώς γίνεται). Κάθε φορά δε θα σε ενδιαφέρει ποιος έχει το δίκιο, αλλά θα συμπαρατάσσεσαι με το δυνατό, αφού αυτό θα αυξάνει τις πιθανότητες κέρδους.
Αλλά όλα αυτά δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν. Αυτή είναι η ηθική του καπιταλισμού. Οι ιδέες έχουν υλική βάση κι εφόσον μιλάμε για ένα σύστημα απάνθρωπο και στο οποίο όλα είναι μετρήσιμα και εδράζονται στον ωφελιμισμό του κεφαλαίου, είναι απόλυτα λογικό να βλέπουμε διαφημίσεις σαν κι αυτές. Το «απόλυτα λογικό», βεβαίως δε σημαίνει και παθητική αποδοχή όλων αυτών των εκφυλισμένων φαινομένων. Η σαπίλα είναι σύμφυτη του καπιταλισμού, αλλά δε θα καθόμαστε να την μυρίζουμε κιόλας.
Υ.Γ.: Πέρα από όλα τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει κατανοητό και το εξής. Ανεξάρτητα από το αν κάποιος παίκτης κερδίσει κάποια ή κάποιες στιγμές χρήματα από το στοίχημα, μακροπρόθεσμα είναι χαμένος. Κι αυτό επιβεβαιώνεται μαθηματικά. Διαφορετικά, τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα δε θα είχαν νόημα ύπαρξης.
